Den Helder

De liberale gedachte was dat competitie in de sectoren zouden moeten bijdragen aan een goedkoper en beter product. Wat een illusie zeiden we bij de SP. OV moet in handen blijven van de overheid om zo zijn waarde als nutsvoorziening te waarborgen net als in de zorg en het onderwijs. De sociale waarde is veel groter dan burgers van A naar B vervoeren. Het is van een groot maatschappelijk belang dat mensen zich kunnen verplaatsen om onder de mensen te komen voor school, werk of privé. Het is een stukje van de puzzel die socialisme heet.

We zijn nu 30 jaar verder, de lonen zijn aardig gestegen, maar de prijzen (winsten) van de producten die consumenten gebruiken nog veel meer. Wat heeft de marktwerking ons gebracht? Een systeem waar de overheid de controle verliest over de essentiële sectoren doordat ze die hebben weggeven aan de markt.

Maar wie is die markt dan toch die het beter moet maken voor de burger. We nemen het OV als voorbeeld. Krijgen we dan meer verbindingen met de BTM of de trein? Krijgen we een goedkoper ticket waardoor reizen aantrekkelijker zal worden met het OV dan met de auto?

We zien in de kranten alleen maar koppen buslijnen geschrapt, buslijnen rijden een lagere frequentie, kaartjes worden duurder. Buurtbus valt uit door vakantie van de vrijwilligers. Al deze zaken dragen eraan bij dat het sentiment van burgers wordt dat OV niet interessant is zonder dat ze het überhaupt gebruikt hebben.

Het OV is niet een bedrijfsmodel waar je 30 jaar met een kaasschaaf overheen gaat om te moeten concluderen dat marktwerking niet gelukt is. De burgers worden in de steek gelaten. Burgers, waaronder ouderen en mensen met uitkeringen, zijn vaak afhankelijk van hun kleine budget van goed en betaalbaar OV en daarbij ook steeds vaker familie Modaal. Een bezoek aan de (klein)kinderen of de stad wordt hierdoor minder of niet meer gedaan. Lange reistijden, vele overstappen en dure tickets zijn hier onder andere debet aan.

Moet je nog wel een halte hebben bij de zorgcentra, scholen, winkelcentra of treinstation? De gedachte van de vervoerder, geen klanten is geen halte. Zonder goede haltes en frequenties gaan ze het OV helemaal kapot maken en daarmee ook de sociale contacten voor de burgers uit de gemeentes die hierdoor geïsoleerd worden. Doel moet zijn dat iedereen een hoge frequentie van OV kan genieten, ongeacht waar je woont.

Maar die investeerders hebben heel veel geld. Waarom dan niet dat geld investeren in het OV te verbeteren? Maar dan hebben de aandeelhouders geen winsten en daar is het model toch uiteindelijk voor bedoeld. Zo hoog mogelijke winsten behalen en uitkeren aan de aandeelhouders. Maar daar is het OV niet voor geschikt. Het is geen Tesla of Apple-product dat gretige aftrek vindt van de consumenten. Er is ook geen goedkoper alternatief OV.

Ons SP-standpunt is dat er beter een goed OV onder de overheid kan draaien waar je de controle hebt op alle knoppen zodat je het kan invullen naar de behoefte van de burgers. Met de noot erbij dat burgers evenredig gaan meebetalen aan een sterk, sociaal OV en daar dan positief gebruik van gaan maken. Want alleen door een gezamenlijke bijdrage en gebruik kan je zaken faciliteren voor elke burger.

Een beter OV staat voor een socialere burger, meer gelijkwaardigheid, meer sociale contacten. Door te reizen kan de reiziger zich ontwikkelen door verder weg wel een baan te vinden of de natuur in de buurt te gaan bekijken. Met een steeds mooier wordende stad is het toch een plezier om in de stad te komen voor een wandeling of om te shoppen. Zonder je zorgen te hoeven maken over een parkeerplaats en de kosten ervan en daardoor meteen duurzaam te reizen voor nu en in de toekomst.

Het sociaal belang van het OV – onbetaalbaar.

Evert van den Burg, penningmeester SP Den Helder

Foto: Steven Buddingh / Betaalbaar Ov